Bankaokrið á Íslandi

Var að kíkja á www.althingi.is og á umræðunna þar í dag um banka og bankakosnað almennings. Sérlega athyglisverð ræða Jóhönnu sem bað um þessa utandagsumræðu. Í ræðu hennar segir m.a.

Frá því að einkavæðing bankanna var innleidd árið 2003, þ.e. á fjórum árum, hafa þjónustutekjur bankanna hækkað um tæp 600%, og vaxtatekjur um 435%. Hagnaður bankanna hefur aukist úr rúmum 11 milljörðum í 165 milljarða, þ.e. um 1.416% frá einkavæðingunni. Full ástæða er til að láta líka fara fram rannsókn á sölu ríkisbankanna sem nánast voru gefnir bankakóngunum í krafti helmingaskiptareglu stjórnarflokkanna, sannarlega er um að ræða einkavinavæðingu, enda urðu nokkrir einkavinir stjórnarflokkanna milljarðamæringar af öllu saman. Og hvað græddu svo neytendur á þessu?

Vaxtaokrið er slíkt að vaxtamunur hefur aldrei verið hærri en eftir einkavæðinguna, um 13%, algengir vextir eru 17%, þ.e. 10% hærra en í nágrannalöndunum, og dráttarvextir hér hafa hækkað úr 17% í 25% meðan þeir eru t.d. 10% annars staðar á Norðurlöndunum.

Bankakostnaður, ýmis kostnaður, hefur frá einkavæðingunni vaxið um allt að 250% frá árinu 2002 og það í 8% verðbólgu. Kostnaður við hverja debetkortafærslu hefur aukist um 58% á þessum tíma, og greinilegt er þegar ýmis bankakostnaður er borinn saman milli bankanna að um augljósa samstillingu á verðlagningu er að ræða, ekki síst þegar kemur að kostnaði við lánveitingar.

Í því sambandi verður að skoða greiðslukerfi bankanna og hvernig þeir nýta sameiginlegt tölvukerfi gegnum Reiknistofu bankanna og hlýtur það að vakna upp hvort sameiginleg starfræksla bankanna á henni sé ekki brot á samkeppnislögum og hvort að með þessu fyrirkomulagi þrífist ákveðinn samráðsvettvangur bankanna. Þarna koma forsvarsmenn bankanna allir að sama borði sem hlýtur að auðvelda þeim samstillingu og samráð um vexti og bankakostnað.

Samkeppniseftirlitið kallar á að þetta sé skoðað, en bankarnir hreyfa sig ekki í að breyta þessu. Ég spyr því ráðherrann hvort ekki sé ástæða til að setja lög til að brjóta upp sameiginlegt eignarhald bankanna á greiðslumiðlunarkerfinu, greiðslukortafyrirtækjum og notkun á sameiginlegu tölvukerfi gegnum Reiknistofu bankanna og að Reiknistofan verði færð undir Seðlabanka.

 

Í Kastljósi í kvöld var bankastjóri Landsbankans í umræðu við Ögmund Jónsson og hélt því fram að vaxtamunur hér væri aðeins um 2% og að bankarnir stæður sig vel. Í framhaldi af því er nú rétt að vitna í Guðmund Ólafsson í Morgunhananum á Útvarpi Sögu þar sem hann sagið í morgun:

Mikill vaxtamunur er kaldur veruleiki launamanna

15.febrúar 2007 - kl. 10:52

Guðmundur Ólafsson, hagfræðingur, segir að vel megi vera að munur inn- og útlánsvaxta hafi eitthvað minnkað, en það sé ekki sú mynd sem blasi við launafólki. "Kona, sem vinnur í leikskóla og hefur 130 þúsund krónur á mánuði leggur laun sín inn á veltureikning og fær þar hugsanlega 4 prósenta vexti af innláni. Taki hún yfirdráttarlán tekur bankinn 23 prósenta útlánsvexti." Þetta segir Guðmundur að séu staðreyndir sem blasi við hverjum launamanni, hverju heimili. Engin furða sé því að menn og fyrirtæki leiti eftir lægri vöxtum í öðrum löndum. -

Hvet fólk til að hlusta á allt viðtalið á www.morgunhaninn.is