Enn á ný um meintar auknar tekjur með lækkun veiðileyfagjaldsins, aukna fjárfestingu og aukin hagvöxt.

Menn keppast við að segja okkur að hagvöxtur og tekjur ríkisins eigi eftir að hækka við lækkun veiðigjalda. En lesið þetta

Fjárfestingar
Sú fullyrðing að veiðigjöld muni draga úr æskilegri fjárfestingu er vægast sagt undarleg frá hagfræðlegu og rekstrarlegu sjónarmiði. Með henni virðist höfðað til þeirrar barnslegu trúar sumra stjórnmálamanna og bankahagdeilda að fjárfesting sé alltaf af hinu góða og hún ráðist bara af því hvað marga aura þú ert með í vasanum. Hvorugt er rétt. Fjárfesting er ekki æskileg nema hún auki framleiðslu og verðmæti meira en sem nemur kostnaði við fjárfestinguna. Þegar litið er á fjárfestingarþörf í sjávarútvegi er langt í frá augljóst að svo sé og að mörgu að hyggja öðru en aldri skipa, sem er u.þ.b. það eina sem nefnt hefur verið til rökstuðnings fyrir aukinni fjárfestingu.

Veiðar eru háðar aflamagnstakmörkunum. Stækkun fiskveiðiflotans eða aukning veiðigetu skipa breytir ekki aflamagni eða verðmæti aflans og er ekki rök fyrir aukinni fjárfestingu, Líklega er veiðigeta flotans þegar meiri en þörf er á. (Endurnýjun hans af hagkvæmniástæðum getur hins vegar verið ástæða til fjárfestinga.) Stækkun flotans hefur ekki aukið aflamagn í för með sér og því er augljóst að hún getur ekki leitt til hækkunar á tekjum af veiðigjöldum eins og haldið hefur verið fram.

Krafa um auknar fjárfestingar í sjávarútvegi vekur ýmsar spurningar. Að frátöldum fáum síðustu árum var fjárfesting sjávarútvegsfyrirtækja mikil. En hún var ekki í rekstrarfjármunum nema að litlu leyti. Hún var í kvótakaupum, hlutabréfum og stofnframlagi í fyrirtæki m.a. erlendis. Hún var ekki fjármögnuð nema að litlu leyti af fé frá rekstri heldur af lánsfé. Lánsfé var þannig notað til að fjármagna útborgun á arði (beint og með sölu á kvóta) og til að taka þátt í spákaupmennsku. Af hverju var ekki fjárfest í skipum og öðrum rekstrarfjármunum, sem nú er talin sár þörf á? Á þjóðin að afsala sér tilkalli til arðs af auðlind sinni nú til að fjármagna þessa gjörninga?

Fjárfestingar í atvinnurekstri er að jafnaði ekki fjármögaðar að fullu með fé úr rekstri heldur með lánsfé að hluta. Til að fá lánsfé þarf fjárfestingin að vera arðbær. Álagning veiðigjalda skv. gildandi lögum breytir því ekki að fjárfestingin í sjávarútvegi sé arðbær. Áður en til sérstaka veiðigjaldsins kemur er búið að gera ráð fyrir góðri ávöxtun á því fé sem lagt er fram. Rekstrarhagnaður umfram það hefur verið mikil síðustu ár og færir útgerðinni drjúga viðbót. Þegar verr árar lækkar sérstaka veiðigjaldið og fellur brott þegar umframarður er ekki til staðar. Þannig er tryggt að veiðigjöldin skerða ekki æskilega fjárfestingu í greininni.

Sala á kvóta á háu verði á undanförnum árum er merki um að umframhagnaður í fiskveiðum hefur verið mikill. Með veiðigjöldunum ætti verð á kvóta að vera lægra en ella og tilflutningur aflaheimilda til nýrra aðila eða í hagræðingarskyni að vera auðveldari, lánsfjárþörf minni og vaxtakostnaður lægri. Minni fjárfesting til kvótakaupa er því æskileg. Fjárfesting, bara af því að nægir fjármunir eru fyrir hendi eða vegna þess að arðsemi er svo mikil að lánsfé verður ódýrt, er ekki æskileg. Afleiðingin verður offjárfesting og röng fjárfesting t.d. í kaupum á kvóta í þeim tilgangi að tryggja valdaðstöðu á markaði.

Fullyrðingar um að veiðigjöldin dragi úr æskilegum fjárfestingum í sjávarútvegi eru í besta falli vafasamar og það að halda því fram að lækkun veiðigjaldanna leiði til aukinna tekna er fullkomin rökleysa.Sjá hér

 

Velferðin grundvallast á hagvexti