Eru þetta boðleg rök hjá prófessor?

Jón Daníelsson segir í grein sinni:

Úttektir á efnahagslegum afleiðingum

Allir útreikningar sem ég hef séð á afleiðingum Icesave-samningsins eru gallaðir. Nokkurs konar Excel-hagfræði er notuð þar sem forsendur eru settar fram í Excel-skjölum og greiðslugeta áætluð.

Í Excel-hagfræðinni er oft miðað við hagkerfið eins og það var árið 2007. Síðan þá hafa umfangmiklar atvinnugreinar, s.s. bankastarfsemi, að mestu horfið. Jafnframt endurspegla þessir útreikningar mikið óraunsæi varðandi gengisþróun og verðmætasköpun, sem setja verulegt strik í reikninginn en er skautað harla hratt fram hjá. Þessir útreikningar taka heldur ekki mið af því hvernig skattbreytingar hafa áhrif á hegðun einstaklinga og fyrirtækja, en þær hafa áhrif á stöðu ríkissjóðs, sem hefur frekari áhrif á skatta. Slíka ferla þarf að greina í útreikningum, en það hefur ekki verið gert.

Icesave-útreikningana verður að nálgast á annan hátt, það þarf að taka tillit til mun fleiri þátta en gert hefur verið, ekki síst hinna þjóðhagslegu, og beita þannig því sem kallast í hagfræðinni almenn jafnvægisgreining.

Þetta ætti að blasa við hverjum manni, en hefur í asanum og ofurkappinu orðið útundan

Er það boðlegt að birta grein sem gagnrýnir útreikninga þeirra sérfræðinga sem við höfum til að reikna út afleiðingar Icesave og segja t.d. „Allir útreikningar sem ég hef séð á afleiðingum Icesave-samningsins eru gallaðir. Nokkurs konar Excel-hagfræði er notuð þar sem forsendur eru settar fram í Excel-skjölum og greiðslugeta áætluð" Hefð haldið að Jón geri sér grein fyrir því að hér grasserar hysteria af háu stig og ef hann vill gagnrýna útreikninga þá verður hann að setja fram sína eigin sem styðja mál hans. Annars er hann bara að fullyrða eitthvað sem er jafn marktækt og að ég væri að fullyrða eitthvað um þetta mál.

Og eins þetta:

Okkur er sagt að frestun eða höfnun á þeim samningi sem nú er á borðinu muni valda miklu tjóni fyrir Ísland. Þetta tjón hefur þó hvergi verið skilgreint. Ýjað er að því að Íslandi verði vísað úr EES, Evrópusambandsumsóknin verði fyrir truflun, eignir ríkisins gerðar upptækar eða að AÞG-samningurinn og tengd lán verði sett í uppnám.

Allt er þetta afar ósennilegt. Aðstæður eru með allt öðrum hætti nú en í haust, þegar menn óttuðust að Ísland kynni að vera sú þúfa er velti hlassi fjármálakerfis Evrópu.

Á hverju byggir hann þessa skoðun sína. Finnst nú heldur betur ódýr skýring hans sem hann bendir á:

Meðal Breta og Hollendinga ríkir ekki reiði eða refsigleði í garð Íslendinga, fremur samúð, sanngirni og hjálpfýsi. Íslenskir bankar, eftirlitsaðilar og stjórnvöld eru að sönnu ekki hátt skrifuð meðal þeirra, en fyrirlitningin á þarlendum bankamönnum og yfirvöldum er engu minni.

Til að byrja með þá væri það mjög skrýtið ef að þessar þjóðir sem voru að semja við okkur fyrir 2 mánuðum og tala sjálf um að hafa tekið tillit til aðstæðna hér hjá okkur væru allt í einu í miklu betra skapi og væru til í aðra samninga. Og eins þá held ég að þarna séu sömu stjórnvöld enn við völd. Þó að hinn almenni Breti sé ekki reiður út í okkur þá eru það engin rök.

Það sem maður krefst þegar menn eru að skrifa um mistök annarra er að þeir bendi þá villurnar og sýni fram á aðrar niðurstöður með útreikningum og gögnum

Er ríkisstjórnin að gera samskonar mistök og útrásarvíkingarnir?

Athugasemdir

[Margrét Sigurðardóttir, 21.7.2009 kl. 09:53]

Ég er sammála þér hér. Og greinin þín um Kópavog var í meira lagi góð. Ég er Kópavogsbúi og tek undir með þér. Og þetta blað um Gunnar var algjör skandall. Ég mun geyma það til að sýna nemendum mínum í fjölmiðlun hvernig ástandið er hér á landi. Var það ekki annars örugglega þú sem skrifaðir greinina í Moggann?

[Doddi D (IP-tala skráð) 21.7.2009 kl. 10:01]

Hann færir fram rök. Sumir eru bara rökheldir. Sjá ekki rökin. Dæmi, Jón bendir á að í forsendum Seðlabanka sé: "miðað við hagkerfið eins og það var árið 2007. Síðan þá hafa umfangmiklar atvinnugreinar, s.s. bankastarfsemi, að mestu horfið."

Eru þetta ekki rök?

[Magnús Helgi Björgvinsson, 21.7.2009 kl. 10:03]

Jú það passar. Ég skrifaði greinina. Ég henti blaðinu reyndar strax eftir lestur. En hefði betur geymt það. Og eins eintak af sama blaði þar sem var sagt frá einhverris innanfélags skemmtun hjá Sjálfstæðisfélaginu í Kópavogi þar sem á myndum sem fylgdu voru ekkert nema verktakar og fjárfestar og svo Gunnar í Krossinum. Það sýndi best hvaða öfl voru í raun að stýra Kópavogi.

[Magnús Helgi Björgvinsson, 21.7.2009 kl. 10:05]

Doddi hann hefði þá átt að segja hvað það er sem ekki á að miða við árið 2007. Það er nokkuð ljóst að allir sem eru að meta þróun í heiminum næstu ár miða við að ástandið komi til með að ganga til baka að einhverju leyti.

[Egill (IP-tala skráð) 21.7.2009 kl. 12:17]

"Það er nokkuð ljóst að allir sem eru að meta þróun í heiminum næstu ár miða við að ástandið komi til með að ganga til baka að einhverju leyti."

Þetta er afneitun. Ástandið í heiminum mun ekki ganga til baka. Ástandið á hlutabréfamörkuðum núna er kallað "Bear Trap". Bankar heimsins hafa farið með slíku offari að búa til peninga (með tilheyrandi bólum) að nú er svo komið að hagkerfi heimins ber ekki þetta fjármagn. Ég mæli með því að fólk almennt fari að kynna sér starfshætti bankakerfis heimsins og hvernig það arðrænir almenning alsstaðar. Tengillinn fyrir neðan sýnir hversu skelfileg staðan er í rauninni. Síðasta útskýringarmyndin er öllu skelfilegust því hún sýnir hversu máttlausar "björgunaraðgerðir" stjórnvalda eru. Jafn fáránlegt og að ætla að ýta bíl af stað með jarðarberi. Rót vandans alls staðar í heiminum er skipulag bankakerfisins. Þeim er veitt leyfi til þess að búa til (úr engu) yfir 90% af öllum peningum hagkerfa, og stendur þar með á bak við 90% af allri verðbólgu.

http://www.guardian.co.uk/business/dan-roberts-on-business-blog/interactive/2009/jan/29/financial-pyramid

[Magnús Helgi Björgvinsson, 21.7.2009 kl. 12:59]

Egill þetta er frétt af mbl.is í dag:

Viðskipti | Morgunblaðið | 21.7.2009 | 06:59

Vísbendingar um að kreppan sé nú á undanhaldi

Hækkandi hlutabréfavísitölur um allan heim eru í The Financial Times taldar fyrirboði þess að kreppan sé á undanhaldi.

Þórður Friðjónsson, forstjóri Kauphallar Íslands, tekur undir það.

Áætlanir hafi gert ráð fyrir að hlutabréfamarkaðurinn færi að rétta úr kútnum í lok næsta árs. Það væri hins vegar óvissu háð og undir ríkinu komið. Hann taldi æskilegast að fyrirtæki í ríkiseigu yrðu boðin út á almennum markaði til að tryggja sem dreifðast eignarhald. Jafnvel mætti sjá fyrir sér um 30-40 fyrirtæki á hlutabréfamarkaði í lok árs 2010.

[Egill (IP-tala skráð) 21.7.2009 kl. 13:19]

Þessi frétt er bara vísbending um að Bjarnargildran er að festa sig í sessi. Með haustinu fara slæmar fréttir að berast aftur. Til dæmis er CIT bankinn í USA sagður vera að fara á hausinn. Þetta er lítt þekktur banki en hann er samt þriðji stærsti fjármögnunaraðili lestarvagna í Bandaríkjunum og flugvéla í heiminum, auk þess að fjármagna um MILLJÓN smærri fyrirtæki, þar með talda 300.000 smásala. Ef þú ert búinn að skoða linkinn frá fyrri færslu þá sérðu að pýramídinn sem bankarnir eru búnir að búa til er einskonar keila sem er í lagi á meðan hún snýst(peningar fljóta um hagkerfin). En þú veist líka að þegar skopparakringla hættir að snúast...fer hún ekki á hliðina?

Allir sem komnir eru yfir fermingaraldur eiga að vita að ekki er allt sem birtist í blöðunum rétt. Sérstaklega ekki þegar helstu fjölmiðlum heims er stjórnað af banka auðvaldinu.

[Magnús Helgi Björgvinsson, 21.7.2009 kl. 14:08]

Þessi frétt er af www.pressan.is

Jákvæð teikn á lofti - skuldatryggingaálag lækkar og álverð hækkar

Getty Images

Álverð hefur hækkað um 11 prósent frá áramótum, þar af um fimm prósent frá mánaðarmótum. Þetta þykja góðar fréttir fyrir þjóðarbúið þar sem álútflutningur skilar álíka miklum tekjum og útflutningur sjávarafurða. Þá hefur skuldatryggingaálag ríkissjóðs lækkað umtalsvert á síðustu dögum.

Þetta kemur fram í morgunkorni Íslandsbanka.

Áltonnið var selt í London á 1.711 Bandaríkjadali í lok gærdags. Frá mánaðarmótum hefur verð á áli hækkað um 5 prósent, en það sem af er ári nemur hækkunin ríflega 11 prósent. Jákvæðir straumar frá hækkandi hlutabréfaverði og aukinn áhugi hrávörusjóða eru meðal helstu ástæðna hækkunarinnar síðustu daga. Þótt sérfræðinga á hrávörumarkaði greini á um hvort slegið geti í bakseglin hvað álverð varðar á næstu mánuðum virðast þeir flestir sammála um að horfur séu allgóðar næstu árin.

Hækkandi álverð er ekki síst mikilvægt fyrir orkufyrirtækin þar sem raforkuverð er beintengt heimsmarkaðsverði á áli. Hefur hækkun álverðs því jákvæð áhrif á lausafjárstöðu orkufyrirtækjanna í erlendri mynt.

Jákvæðar fréttir af Íslandi að mati alþjóðamarkaða

Svo virðist sem alþjóðlegir markaðir líti á atburði undanfarinna daga jákvæðum augum því skuldatryggingaálag á skuldabréf ríkissjóðs hefur lækkað úr 660 punktum niður í 583 punkta á tæpri viku. Er þá helst horft til aðildarumsóknar að ESB og endurskipulagningu bankanna í því samhengi. Álag annarra ríkja hefur sömuleiðis lækkað en hlutfallslega er lækkun íslenska álagsins þó talsvert meiri.

Enn er skuldatryggingaálag á ríkissjóð Íslands þó það hæsta meðal þróaðra ríkja í Evrópu, en Írland kemur þar næst á eftir með 171 punkts álag. Af nýmarkaðsríkjum í Evrópu er Úkraína með langhæsta álagið, 1.582 punkta, og þar á eftir kemur Lettland með 690 punkta álag. Litháen og Kasakstan sigla svo í kjölfar Íslands með 450 punkta álag.

[Egill (IP-tala skráð) 21.7.2009 kl. 14:42]

Með því að stækka leturstærðina á fyrirsögnum gerir þú innihaldið ekkert "réttara". Gott og vel, kannski hef ég rangt fyrir mér og nú sé allt að verða betra og næsta uppsveilfa fer að byrja. En hversu stór verður þá skellurinn næst, því þegar ekki er tekið á vandamálinu verður það bara enn stærra næst. Eftir stendur að stjórnvöldum á Vesturlöndum mistókst að nýta tækifærið til þess að gera grundvallarbreytingar sem nauðsynlegar eru til þess að skapa raunverulegan jöfnuð í samfélögunum (og þá er ég ekki að tala um sósialisma). Í miðri næstu uppsveiflu munum við heyra gamalkunnar spurningar eins og "Hvert fer góðærið?". En henni er auðsvarað, góðærið fer til þeirra sem það hefur alltaf farið til: Bankamanna og þeirra fyrirtækja sem eru þeim þóknanlegir.

[Magnús Helgi Björgvinsson, 21.7.2009 kl. 14:55]

Sorry ég stækkaði þetta ekki. Það er auðsjáanlega annað format á síðunni sem ég corperaði þetta af. Annað heder kerfi.

Annars er ég sammála þér að ef við pössum okkur ekki þá fer aftur svona hjá okkur. Ég hef bent á það áður. Bent á allar bólur sem gengið hafa yfir Íslanda síðan að menn fóru að opna videóleigur í öðrum hverju bílskúr. Og pizzaveldin og svo framvegis.

[Halldór Björgvin Jóhannsson, 21.7.2009 kl. 16:03]

MHB : Doddi hann hefði þá átt að segja hvað það er sem ekki á að miða við árið 2007. Það er nokkuð ljóst að allir sem eru að meta þróun í heiminum næstu ár miða við að ástandið komi til með að ganga til baka að einhverju leyti.

Persónulega myndi ég telja það frekar augljóst, það sem hann er að benda á þarna er að þessir útreikningar eru að nota rangar forsendur, sem segir frekar augljóslega að útkoma stenst ekki.

Er hagkerfið eins og það var 2007?

Hvað ef þeir hefðu notað hagkerfið sem var 1990 eða 1850 til að reikna þetta út?

Er möguleiki að hann hafi rétt fyrir sér og þetta sé ekki raunhæfur reikningur, getur verið að þeir sem hafi reiknað þetta út hafi gert það viljandi til að fá þá útkomu sem þeir vilja? Það er í raun ekkert mál að fá í raun hvaða útkomu sem er út úr svona reikningum ef þú gefur þér "réttar" forsendur til þess.

Þú heimtar rök frá þessum manni, persónulega myndi ég vilja fá rök frá þessu fólki sem bjó til skýrsluna afhverju þau geta gefið sér að nota þær forsendur sem eru notaðar t.d. hagkerfið eins og það var 2007.

p.s. ekki sami Doddi og skrifaði fyrri færslu.

[Magnús Helgi Björgvinsson, 21.7.2009 kl. 16:44]

Þegar menn deila á útreikninga þeirra sem við höfum ráðið til að gera fyrir okkur framtíðarspá landið og þjóðina. Menn sem hafa til þess aðgang að öllum gögnum þá verða þeir að skýra málið betur. Ég gæti komið með fullyrðingar um að allir veðurfræðingar hér hafi rangar forsendur í sínum útreikningum og hér verði landauðn í sepember vegn hita! Þetta gæti hrætt marga og skapað hér óþarfa vantrú á veðurfræðingum veðurstofunar. En mér finnst að ég þyrfti að sýna mína útreikninga á þessu ef að þetta mál skipti alla þjóðina máli.

Minni á að margar stærðir væntanlega í svona spám eru alþjóðlegar. Unnar úr gögnum sem eru sameiginlegar öllum löndum. Þetta eru eðlilega ótryggar spár þegar verið er að spá stöðu hér sem verður eftir 8 til 10 ár. Og þar gildir að staðan getur verð betri og hún getur verið verri en spáð er. Það er almennt ekki tíðkað að spá svo langt fram í tíman. T.d. 1995 voru örugglega engar spár sem spáðu þessari stöðu sem er í dag. En mðað við stöðuna sem við vorum í 1970 og hvernig mál þróuðust eftir það og svo aftur 1990 og hvernig mál þróuðust eftir það þá eru líkur á því hér verði komin uppsveifla árið 2016. Enda verðum við sennilega komin inn í ESB og jafnvel með nýjan gjaldmiðil.

[Sigurður Þorsteinsson, 21.7.2009 kl. 20:06]

Magnús þegar þroskaþjálfi fer í að deila á fræðimann við enn virtasta hagfræðiskóla í Evrópu, er æskilegt að til staðar sé talsvert mikil þekking á hagfræði. Mér finnst þú vera afar spar á þá þekkingu hér. Ef þér finnst þú þurfa að skrifa bara eitthvað vegna þess að þessi ,, vondi" Jón ræðst á ríkisstjórnina þína. Þá færðu eina stjörnu í kladdann. Ef þú ætlaðir þér í rökræður um skrif Jóns, þarftu að æfa þig meira.

Næst hlýtur þú að tæta skrif Ragnars Hall í þig. Hann hlýtur sjálfsagt að vera boðberi einhverra stjórnmalaafla að þínu áliti.

[Magnús Helgi Björgvinsson, 21.7.2009 kl. 22:33]

Sigurður ég er ekkert að deila á að hann viðri sínar skoðanir heldur vill ég fyrst hann er að skrifa grein um þetta í dagblað þar sem hann segir að sérfræðingar Seðlabanka ástundi einhverja exel hagfræði og gefi sér vitlausar forsendur í útreikningum þá segi hann meira en að í þessum útreikningum sé miðað við 2007. Hann er að tala um þetta í sambandi við IceSave og ég vill þá fá einhver frekar rök.

Og varðandi Ragnar Hall og Eirík Tómassson þá bendi ég á þessa grein úr Mogganum í dag eftir Ástráð og Ásu hæstaréttarlögmenn

„ÞEIR Ragnar H. Hall lögmaður og Eiríkur Tómasson lagaprófessor hafa á opinberum vettvangi haldið því fram að skuldbindingar vegna innstæðutrygginganna í Icesave-málinu hafi verið rangt reiknaðar. Takmarkaður rökstuðningur hefur fylgt fullyrðingum þeirra en þó verður helst skilið að þeir telji að réttur lagaskilningur leiði til þess að krafa ábyrgðarsjóðs innstæðutrygginga eigi að njóta einhvers konar aukins forgangs fram yfir aðrar forgangskröfur við úthlutun úr þrotabúi Landsbanka. Í því sambandi er vísað til þeirra reglna sem beitt hafi verið við úthlutun til Ábyrgðasjóðs launa eftir að hann hefur leyst til sín hluta af forgangskröfu launamanns.

Þessi skilningur á gildandi framkvæmd um úthlutun til Ábyrgðasjóðs launa er okkur framandi. Þó höfum við bæði fengist mikið við gjaldþrotarétt, bæði sem skiptastjórar og sem kennarar í fullnusturéttarfari. Þvert á móti teljum við að gildandi framkvæmd sé eindregið þannig að Ábyrgðarsjóður launa eignist einungis hliðsetta stöðu við launamanninn sem hann keypti hluta kröfu af þegar kemur að úthlutun úr þrotabúi en alls ekki neina frekari forgangsstöðu. Þetta teljum við að hafi verið óumdeild framkvæmd við gjaldþrotaskipti hérlendis um árabil. Á þetta hefur þó ekki reynt fyrir dómstólum svo okkur sé kunnugt.

Rétt er að taka fram að neyðarlögin svokölluðu koma þessu máli ekki við að öðru leyti en því að þau áskildu að innstæður skyldu taldar meðal forgangskrafna. Í 112. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl. eru innstæður ekki taldar upp meðal þeirra krafna sem njóta forgangs við gjaldþrotaskipti. Forgangur innstæðna helgast hins vegar af ákvæðum neyðarlaganna og síðar laga nr. 44/2009 um breytingu á lögum um fjármálafyrirtæki. Í þeim er tekið fram að við slitameðferð fjármálafyrirtækis skuli: „kröfur um innstæður samkvæmt lögum um innstæðutryggingar og tryggingakerfi fyrir fjárfesta jafnframt teljast til krafna sem njóta rétthæðar skv. 1. og 2. mgr. 112. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl.“ Í 115. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl. er tekið fram að „[v]ið framsal eða önnur aðilaskipti að kröfu fylgja réttindi á hendur þrotabúi skv. 109.-114. gr.“ Í þessu felst árétting á þeirri almennu reglu sem ævinlega hefur verið talin gilda að gjaldþrotaskiptarétti og raunar hvarvetna í kröfurétti einnig, að framsalshafi kröfu eignist þann rétt sem framseljandi átti en ekki betri rétt eins og Ragnar og Eiríkur virðast álíta. Í 3. mgr. 10. gr. laga um innstæðutryggingar og tryggingakerfi fyrir fjárfesta segir: „Komi til greiðslu úr sjóðnum yfirtekur hann kröfu kröfuhafa á hendur hlutaðeigandi aðildarfyrirtæki eða þrotabúi. Krafa sjóðsins nýtur rétthæðar í samræmi við 1. mgr. 112. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl....“ Tryggingasjóðurinn yfirtekur því hluta kröfu innstæðueiganda, að því marki sem sjóðurinn hefur greitt innstæðueiganda innstæðu sína. Þá verður í raun um að ræða tvær kröfur sem lýst verður í bú fjármálafyrirtækis vegna einnar innstæðu: kröfu Tryggingarsjóðs annars vegar og kröfu innstæðueiganda vegna þeirrar fjárhæðar, sem hann hefur ekki fengið bætta, hins vegar.

Það er því ljóst ef ákvæði laganna eru lesin að allar kröfur um innstæður samkvæmt lögum um innstæðutryggingar teljast forgangskröfur á grundvelli 112. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl. Ekki verður séð að neins staðar í þessum eða öðrum lagaákvæðum sé mælt fyrir um mismunandi rétthæðar þeirra eftir því hver kröfuhafinn er. Í 112. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl. segir: „Næstar kröfum skv. 109.-111. gr. ganga að réttri tiltölu við fjárhæð hverrar kröfu:“ Er því síðan lýst hvaða kröfur eigi þar undir. Ekki er gerður neinn greinarmunur á tegund krafna innbyrðis, eins og er t.d. gert í 110. gr. laganna. Þá er hvorki í lögum um innstæðutryggingar að finna ákvæði sem kveður á um að kröfur Tryggingasjóðsins skuli vera rétthærri en aðrar forgangskröfur, né heldur er fjallað um það í lögum um fjármálafyrirtæki. Þau lagaákvæði, sem veita Tryggingasjóðnum og almennum innstæðuhöfum forgangsrétt við úthlutun, vísa einungis til 112. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl. Þar er ekki gert ráð fyrir innbyrðis forgangi þessara krafna heldur þvert á móti tekið fram að greiðast skuli upp í kröfurnar samkvæmt tiltölu.

Til að unnt væri að líta svo á að sumar forgangskröfur gengju framar öðrum þyrfti að vera til þess lagastoð eða sérstaklega um það samið milli upphaflegs forgangskröfuhafa og þess sem eignast hluta kröfu hans að sá síðarnefndi skuli njóta forgangs við úthlutunina."

[Arnar Guðmundsson, 22.7.2009 kl. 00:29]

RITSKODUN RITSKODUNN Á MOGGABLOGGINU 11.,,