Frábær útskýring á stöðu bankana á mannamáli

Rakst á þessa skemmtilegu yfirferð um ástand bankamála hér og "excel" peninga. Þar kemur m.a. fram:

Niðurstaðan úr þessari formúlu er síðan sú að ef einhver leggur 100 krónur inn í banka (alvöru krónur, útgefnar af Seðlabankanum, ef hægt er að tala um krónur sem alvöru á þessum tímum), þá getur bankakerfið búið til 400 krónur til viðbótar í alls kyns lánum og 100 kallinn er allt í einu orðinn að 500 kalli í Excel.

Þannig átti þetta að virka og þýddi í raun og veru að menn gætu aldrei tapað meira en 5 sinnum það sem til var í eignum - gætu þar með tekið á sig talsverða ágjöf og átt séns á að borga það upp með raðgreiðslum ef illa færi.

En þetta þótti ekki nógu gróðavænlegt, þannig að menn þurftu að ýta snjóboltanum aðeins lengra.

Rýmkaðar reglur um bindiskyldu bjuggu til meiri Excel-peninga og þar að auki var slakað á regluverki í tengslum við banka og sparisjóði, af því að markaðurinn væri fullfær um að meta áhættu og gæti séð um sig sjálfur.

Og síðar

 

En núna eru allir þessir peningar horfnir, því enginn treystir því lengur að nein þessara afurða sé þess virði sem greitt var fyrir hana, eða einhvers virði yfirleitt.

Þannig að hér heima situr Landsbankinn uppi með það að hafa lánað mönnum til að kaupa Glitni, með veðum í bréfunum í Glitni. Sem þýðir á mannamáli að Landsbankinn á Glitni í raunveruleikanum. Landsbankinn á reyndar góðan slurk í FL Group líka (sem á hlut í Glitni, sem er væntanlega settur að veði fyrir öðrum skuldum FL Group hjá Landsbankanum og öðrum bönkum), sem þýðir að það eru í raun margir um hituna við að eiga Glitni, svona teknískt séð. Það eina sem kemur í veg fyrir blóðbað í þeim slag er sú staðreynd að akkúrat núna eiga allir nóg með sín prívatvandamál og enginn vill bæta á sig vandamálum Glitnis.

En útgangspunkturinn hjá mér í diskussjóninni var að þessir Excel-peningar sem fjármálageirinn bjó til upp úr engu eru of mikil upphæð til að taka á raðgreiðslum, hvort heldur sem litið er til fyrirtækjanna sem sinna einhvers konar verðmætasköpun eða fólksins í landinu. Það að borga upp þessar gerviskuldir með raunverulegum verðmætum væri ávísun á mörg leiðinleg og mögur ár - glötuð tækifæri heilla kynslóða til að láta kraft sinn og þor að veði fyrir betri heimi og betri lífsafkomu.

 

 En endilega lesið greinina í heild hún er fræðandi og skemmtileg

Velta með hlutabréf dregst saman um 34%

Ástandið í efnahagsmálum Íslands - Davíð að kenna

Mér finnst nú að þessi frétt fái ekki nóga athygli. Þarna er maður sem hefur skoðað ástandið á Íslandi vel. Hann segir:

Wade rekur vandann aftur til einkavæðingar íslensku ríkisbankanna. “Bankarnir voru einkavæddir á pólitískum forsendum og á fljótfærnislegan hátt  í kring um árið 2000. Þeir voru seldir fólki sem hafði náin tengsl við stjórnmálaflokkana í samsteypustjórn íhaldsflokkanna (Sjálfstæðisflokk og Framsóknarflokk) en höfðu litla þekkingu á nútímalegum rekstri banka. Toppstöðurnar í Seðlabankanum og fjármálaráðuneytinu voru skipaðar fólki sem kaus lítil afskipti ríkisins af framvindu mála.”

Einkabankar sem vogunarsjóðir

Wade heldur áfram og segir að á endanum hafi einkavæddir bankarnir farið að hegða sér sem vogunarsjóðir. Seðlabankinn hafi bundið eigin hendur og haldið sig einvörðungu við breytingar á stýrivöxtum. Hann hafi gefið upp á bátinn möguleikann á því að hafa áhrif á bindiskyldu bankanna á þeim grundvelli að bankarnir hafi sjálfir verið mótfallnir slíku. Þá hafi Seðlabankinn einnig látið undir höfuð leggjast að beita fortölum eða siðferðislegu aðhaldi.
Öll þessi lausung hafi loks orðið til þess að íslensk fyrirtæki og heimili hafi steypt sér af alefli út í hömlulaust lánasukk rétt eins og aldrei kæmi að skuldadögum. “Nú eru skuldir  þjóðarinnar slíkar að þær kaffæra möguleika Seðlabankans á því að bregðast við sem lánveitandi til þrautavara. Aðrir seðlabankar á Norðurlöndum hafa séð sig til knúna til þess að hlaupa undir bagga af ótta við að efnahagshremmingar Íslendinga gætu skaðað þeirra eigin bankakerfi.” (af dv.is)

Hann sem sagt heldur því fram fullum fetum sem margir hafa sagt hér í gegnum tíðina að undirrót ástandsins í dag sé einkavinavæðing bankana.  Þar hafi mönnum verið færðir banakar  að gjöf og þeir ekkert kunnað fyrir sér í bankarekstri og notað þá eins og vogunarsjóði. Og er það ekki einmitt vogunarsjóðir sem í dag eru að leika sér með íslensku krónuna. 

Og það er vert að athuga það að það var Davíð sem stóð að sölu bankana á sínum tíma. Og skv. þessari grein heldur hann áfram að klúðra málum í Seðlabankanum. 

Er hetja Sjálfstæðisflokksins ekki aðeins að láta á sjá núna? 

 

Rót vandans einkavæðing íslensku bankanna